Tìm hiểu về bênh tiểu đường tuýp 1 19/06/2013
Tiểu đường tuyp 1 là một căn bệnh sẽ theo bạn suốt đời khi tuyến tuỵ không còn sản xuất được insulin. Insulin cho phép đường (glucose) vào tế bào của cơ thể của bạn để tạo thành năng lượng. Nếu không có insulin, đường sẽ tích tụ trong máu của bạn, theo thời gian lượng đường trong máu tăng cao có thể làm hỏng các mạch máu và dây thần kinh khắp cơ thể làm tăng nguy cơ các bệnh về mắt, tim, mạch máu, thần kinh và thận.
Triệu chứng thường xuất hiện:
- Giảm cân
Khi lượng đường trong máu duy trì ở mức cao, người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 thường dẫn đến:
o Giảm cân không chủ ý
o Gia tăng cảm giác thèm ăn
o Thiếu năng lượng, buồn ngủ
- Khát nước một cách không bình thường.
Các triệu chứng của bệnh tiểu đường tuýp 1 thường diễn ra một cách đột ngột và bao gồm các triệu chứng sau:
o Cảm thấy khát hơn bình thường
o Khô miệng
o Hơi thở có mùi ngọt
o Thường xuyên đi tiểu
- Các vấn đề về da
Nhiều người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 thường gặp phải các vấn đề về da như:
o Nhiễm trùng
o Nhiễm nấm
o Ngứa, khô da, tuần hoàn máu kém
Phụ nữ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 thường dễ bị nhiễm nấm ở vùng sinh dục. Trẻ em có thể phát bệnh candidas – một hình thức nghiêm trọng của bệnh phát ban tã gây ra bởi nấm men và dễ dàng lây lan qua các vùng da ở đùi và dạ dày
Báo động
Khi lượng đường trong máu không được kiểm soát, Bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như:
- Tê hoặc ngứa ran ở bàn chân
- Mờ mắt
- Hạ đường huyết
- Mất ý thức
Một số bệnh nhân không có các dấu hiệu cảnh báo rõ ràng trước khi rơi vào tình trạng hôn mê do tiểu đường do đó đòi hỏi phải điều trị khẩn cấp.
Nếu không được điều trị, bênh tiểu đường tuýp 1sẽ lấy mất nguồn năng lượng cho các tế bào từ đường. Cơ thể bệnh nhân sẽ bắt đầu đốt cháy chất béo cho năng lượng thay thế và gây ra hiện tượng keton tích lũy trong máu vốn là những loại acid gây độc cho cơ thể. Mức độ acid cao trong máu và các triệu chứng bất thường khác là kết quả của sự thay đổi pH trong máu và tình trạng này có thể dẫn đến hôn mê nguy hiểm đến sự sống gọi là tình trạng nhiễm keton acid do bệnh tiểu đường. Trường hợp này đòi hỏi phải điều trị khẩn cấp.
Nguyên nhân của tiểu đường tuýp 1
Các bác sĩ vẫn không giải thích được nguyên nhân nào làm cho hệ thống miễn dịch kháng lại với tuyến tụy nhưng hầu hết đều cho rằng có một sự kết hợp giữa tính nhạy cảm mang tính di truyền và các yếu tố môi trường. Các nhà khoa học đã xác định được 50 gen hoặc những đoạn gen làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường tuýp 1. Tuy nhiên vấn đề về di truyền không chịu trách nhiệm hoàn toàn cho rủi ro, vì thế nếu có những gen này không có nghĩa là bạn sẽ bị bệnh tiểu đường tuýp 1.
Một số nhà nghiên cứu tin rằng yếu tố môi trường là nguyên nhân, chẳng hạn như virus, chế độ ăn uống hoặc các yếu tố liên quan đến thai kỳ có thể đóng vai trò gây bệnh.
Đối tượng của tiểu đường tuýp 1
Trẻ nhỏ có thể mắc bệnh tiểu đường tuýp 1
Bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể phát triển ở bất cứ độ tuổi nào. Tuy nhiên nó chiếm hai phần ba các trường hợp mới của bệnh tiểu đường được chẩn đoán ở những người dưới 19 tuổi. Có 2 đỉnh trong thời điểm khởi đầu bệnh: trong thời thơ ấu và trong tuổi dậy thì. Hiện này xảy ra như nhau ở cả nam và nữ, nhưng phổ biến hơn ở người da trắng. Theo tổ chức y tế thế giới, bệnh tiểu đường tuýp 1 rất hiếm ở người châu Phi, người Mỹ bản địa và người châu Á.
Điều trị tiểu đường tuýp 1
Người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 phải sử dụng insulin để hỗ trợ cho quá trình vận chuyển đường máu đến các tế bào trong cơ thể. Hầu hết các bệnh nhân đều đưa insulin vào cơ thể dưới dạng tiêm và cần tiêm nhiều lần trong ngày. Các trung tâm y tế sẽ hướng dẫn bạn điều chỉnh lượng insulin tiêm vào dựa trên các kết quả đường huyết thử nghiệm nhằm giữ cho mức glucose trong máu ở mức bình thường.
Phản ứng với insulin
Dùng quá nhiều insulin có thể làm giảm lượng đường máu đến mức nguy hiểm. Đây gọi là phản ứng insulin. Những phản ứng này có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng và đòi hỏi cần có sự giúp đỡ của người khác. Các dấu hiệu cảnh báo bao gồm:
- Kiệt sức hoặc ngáp quá mức
- Không thể nói hoặc suy nghĩ rõ ràng
- Mất phối hợp cơ bắp
- Đổ mồ hôi, co giật, biến sắc
- Động kinh
- Mất ý thức
Cách xử lý với phản ứng insulin
Những người sử dụng insulin nên mang theo ít nhất 15 g nguồn carbohydrate có tác dụng nhanh. Nguồn carbohydrate này sẽ giúp tăng lượng đường máu lên nhanh chóng để chống lại phản ứng insulin, ví dụ:
- ½ cốc nước ép trái cây hay nước sô đa không dành cho người ăn kiêng
- 1 ly sữa
- 2 muỗng lớn nho khô
- 3 viên glucose
Sau 15 phút mà lượng đường máu vẫn còn thấp, hãy sử dụng tiếp 15 g nguồn carbohydrate có tác dụng nhanh nữa. Đối với phản ứng nghiêm trọng, gia đình bệnh nhân có thể sử dụng glucagon bằng cách tiêm trực tiếp dưới da.
Người bệnh tiểu đường nên năng tập thể dục
Người bị bệnh tiểu đường tuýp 1 cần phải có các biện pháp phòng ngừa khi tập thể dục để ngăn chặn sự sụt giảm đột ngột đường huyết, bệnh nhân nên làm theo một số chỉ dẫn sau:
o Kiểm tra đường huyết trước khi tập thể dục
o Điều chỉnh liều insulin trước khi tập thể dục
o Ăn một bữa ăn nhẹ trước hoặc trong khi tập thể dục
Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân kiểm tra ketone trong nước tiểu – được xem là dấu hiệu cho thấy lượng đường trong máu quá cao. Lời khuyên là nên tránh các hoạt động quá mức nếu xét nghiệm cho thấy ketone có mặt trong nước tiểu.
Chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường
Có nhiều lời đồn đại về những loại thực phẩm mà người bị bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể hoặc không thể sử dụng. Thực tế là không có ranh giới đó. Bệnh nhân có thể sử dụng đồ ngọt trong chế độ ăn cân bằng và liệu trình điều trị. Điều quan trọng là cân bằng điều trị bằng insulin, chế độ ăn và hoạt động thể chất.